تراکم فرش یا شانه فرش چیست و چرا باید به آن توجه کرد؟

در 90 درصد از تبلیغات برندهای فرش شما با شانه و تراکم مواجه می‌شوید. زمانی که برای خرید به فرش‌فروشی مراجعه می‌کنید بازهم این دو کلمه را از فروشنده می‌شنوید. بسیار پیش می‌آید که خریداران تنها به دلیل تراکم فرش بالاتر حاضر به پرداخت قیمت بیشتری هستند.

حال شانه یا تراکم فرش کدام مهم است؟ مسأله این است. به‌راستی باید قیمت بیشتری برای تراکم بالا پرداخت. آیا تراکم بالا دلیلی بر کیفیت بالای فرش است؟ شانه چه معنایی دارد و چرا تعداد بالای شانه در فرش مهم است. در این مقاله به این سوالات پاسخ می‌دهیم.

تراکم فرش یعنی چه؟

از بافته شدن الیافی مخصوص در ردیف‌های طولی وعرضی، فرش به‌دست می‌آید. شما برای خرید یک فرش خوب دو مورد را همیشه مد نظر قرار می‌دهید.

ابعاد فرش
تراکم فرش

ابعاد فرش برای همه‌ ما امری مسجل است و نیاز به شرح دادن ندارد. اما تراکم به‌معنی تعداد الیافی است که در یک سانت از فرش کنار هم قرار می‌گیرند.

فرض کنید شما قرار است سه دست مبل دو تلویزیون، فرگاز، یخچال و ماشین لباسشویی را در یک خانه‌ی هفتاد متری بچینید. چیدمان شما بسیار نزدیک به هم خواهد بود.

حال به جای سه دست مبل در آن خانه یک دست مبل و یک تلویزیون چیدمان کنید، تفاوت چه خواهد بود؟ مسلم است، در حالت اول اثاثیه با تراکم بالاتری چیدمان خواهد شد. این داستان در فرش چگونه است؟

هر فرش دو مدل تراکم دارد:

تراکم عرضی (شانه)
تراکم طولی (تراکم)

تراکم عرضی (شانه) یعنی چه؟

در تبلیغات فرش بسیار شنیده‌ایم که صحبت از تعداد شانه‌ی فرش می‌شود اما شانه‌ی فرش چیست؟ و چرا به این اسم خوانده می‌شود.

اگر به قسمت عرض فرش در پشت قالی نگاه بیاندازید، تعداد گره‌های فرش را خواهید دید که در کنار هم قرار گرفته‌اند. به تعداد گره در یک متر از عرض فرش، شانه می‌گویند.

برای آن‌که تعداد شانه‌ی فرش را بدانید، کافی است یک خط‌کش در عرض فرش قرار داده و تعداد گره‌ در ده سانت از فرش را بشمارید. این تعداد گره را در ده ضرب کنید تا شانه در یک متر محاسبه شود.

پس زمانی که گفته می‌شود یک فرش 700 شانه است یعنی 700 گره در یک متر از عرض فرش دیده می‌شود. این 700 گره، 700 نخ تار است که از بخشی به نام شانه در دستگاه بافندگی عبور می‌کند. و بعد از یک فرآیند مکانیکی، در عرض فرش بافته می‌شود. برای همین به این اسم (شانه) خوانده می‌شود.

تراکم طولی (تراکم) یعنی چه؟

همان‌طور که گفته شد فرش دو بعد دارد، بعدعرضی و طولی.

اگر تعداد گره در طول فرش را بشماریم تراکم طولی فرش به‌دست خواهد آمد. به تراکم طولی فرش (تراکم) می‌گویند. برای محاسبه‌ تراکم فرش باید تعداد گره در طول فرش محاسبه شود.

تعداد گره در ده سانت را در ده ضرب کرده و تراکم در متر محاسبه می‌‌شود. اما یک تفاوت در محاسبه‌ تراکم فرش وجود دارد و آن برای فرش‌هایی است که تراکم طولی آن‌ها بیش از 2000 است.

برای این کار تعداد گره در طول یک متر فرش را محاسبه و عدد به‌دست آمده را در 3 ضرب خواهیم کرد. تراکم فرش برای فرش‌های پایین‌تر از 2000 عدد تعداد گره در یک متر را در عدد 2 ضرب می‌کنیم.

برای آن‌که بین تراکم طولی و عرضی تفاوت قائل شویم اصطلاح شانه و تراکم را به‌کار می‌بریم. حال این سوال پیش می‌آید که تراکم فرش چه طولی و چه عرضی باعث کیفیت فرش می‌شود؟ آیا برای تراکم بالای فرش باید پول زیادتری پرداخت.

رابطه‌ کیفیت و تراکم فرش

قبل از آن‌که به این سوال پاسخ بدهم باید یک شرط اساسی و مهم گفته شود. مهم‌ترین و تاثیرگذارترین عامل در کیفیت فرش الیافی است که در فرش استفاده می‌شود.

پس برای آن‌که گفته شود یک فرش دارای کیفیت بهتر و بالاتر است باید نوع الیاف به‌کار رفته در فرش بررسی شود. پس الیاف مصرفی مهم‌ترین عامل در کیفیت فرش محسوب می‌شود. بعد از نقش الیاف باید تراکم و شانه‌ی فرش را بررسی نمود.

تا این بخش مقاله متوجه شدیم که در فرش هم تراکم عرضی داریم که به آن شانه می‌گوییم و هم تراکم طولی داریم که به آن تراکم می‌گوییم. بین تراکم عرضی (شانه) و ظرافت فرش رابطه‌ مستقیم وجود دارد. تعداد شانه‌ بالا در فرش ظرافت و ریزبافت ‌بودن فرش را موجب می‌شود.

بین تراکم طولی یا همان تراکم فرش و استحکام فرش رابطه‌ مستقیم وجود دارد. هر چه تراکم بالاتر، ضخامت و مقاومت فرش بیشتر خواهد بود. به شرط آن که نخ به‌کار رفته در فرش، الیاف آکریلیک باشد.

چه تراکمی انتخاب کنیم؟

اگر شما به دنبال فرش ظریف و ریز بافت می‌گردید فرش با تعداد شانه‌ی بالا را انتخاب کنید یعنی بین فرش 700 شانه با تراکم 2250 و فرش 1250 با تراکم 3600، بهتر است فرش 1250 شانه را انتخاب کنید.

اما اگر به دنبال فرش ضخیم و دوام بالا می‌گردید فرش با تعداد شانه(تراکم عرضی) کمتر را انتخاب کنید یعنی فرش 700 شانه را انتخاب نمایید.

کلام پایانی

تراکم فرش به تنهایی عامل کیفیت فرش نیست بلکه زمانی که دو فرش از نظر الیاف یکسان است فرشی که تراکم بالاتری دارد از کیفیت بهتری برخوردار خواهد بود.

اما این کیفیت بستگی به آن دارد که شما قصد دارید فرش را در چه مکانی استفاده نمایید زمانی است که شما قرار است فرش را در محلی بیاندازید که پاخور زیادی دارد بهتر است فرش با ضخامت بالاتر انتخاب نمایید و اگر فرش در مکانی انداخته می‌شود که جلو‌ه و ظرافت بیشتری می‌خواهید فرش با تراکم بالا را انتخاب نمایید.